Opinion: Op weg naar de verkiezingen in 2017: Cyber security & Onderwijs

Als typische ‘generatie y’ zijn voor ons de razendsnelle digitale ontwikkelingen volkomen vanzelfsprekend. Wij werken ermee, adviseren erover en kunnen ons niet anders voorstellen. Maar hoe zit dat met de landelijke en lokale politiek? Cyber security blijkt lang niet zo’n urgent thema in Den Haag als je zou mogen verwachten en dat met de verkiezingen over iets meer dan zes maanden voor de deur. Dat blijkt ook uit de brief van staatsecretaris Dijkhoff aan de Tweede Kamer waarin hij waarschuwt voor “toenemende en reële cyberdreigingen”. Een pleidooi voor een sterke visie op de digitale samenleving vanuit politiek Den Haag, in het bijzonder voor cyber security en onderwijs.

Verkiezingsprogramma’s

Sla de verkiezingsprogramma’s er maar op na, kijk de debatten er op terug. In de huidige verkiezingsprogramma’s komt het onderwerp cyber security niet of nauwelijks terug. En als het in een verkiezingsprogramma staat, wordt voornamelijk de nadruk gelegd op de kwetsbaarheid van Nederland en krijgt hierdoor een ondertoon van angst in plaats van dat technologie en de hieruit voortvloeiende economische mogelijkheden op de eerste plaats gezet worden. Daarnaast zijn er maar enkele politici die dit onderwerp agenderen, zoals staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid & Justitie) die onlangs een dringende brief schreef aan de Tweede Kamer over het nieuwste Cybersecuritybeeld Nederland. Naar onze mening wordt dit veelal veroorzaakt doordat slechts weinig politici affiniteit hebben met de digitale wereld, gezien de relatief hoge leeftijd en gebrek aan opleiding in dit vakgebied. Het zijn dus zeker nog geen leiders op dit vlak en een heldere visie ontbreekt dus vaak.

Onderwijs van de toekomst

Dit wordt pijnlijk zichtbaar in het onderwijs. Het hedendaagse primaire en voortgezet onderwijs is niet meer in lijn met wat de wereld om ons heen vraagt. Kinderen van nu hebben behoefte aan een ander soort onderwijs dan waar leraren voor worden opgeleid. Onderwijs dat meer gericht is op de beroepen van morgen. Onderwijs dat on-demand, digitaal en interactief is.

Zo zouden kinderen onderwijs kunnen volgen op het moment en de plaats waar het de leerling het beste uitkomt. Dit kan nu al uitstekend met de middelen die we hebben. Daarnaast speelt ook de inhoud van lesprogramma’s nog onvoldoende in op onze tijdperk van digitalisering. In Finland en het Verenigd Koninkrijk hebben ze al de daad bij het woord gevoegd. Op de Finse middelbare school moeten alle kinderen minstens twee programmeertalen leren. Het Verenigd Koninkrijk heeft programmeren in 2014 als apart vak in het primair onderwijs ingevoerd.

In Nederland hangt het nog van scholen en leraren zelf af wat ze aan programmeren doen en staat het daarmee in de kinderschoenen. Een positieve uitzondering is het Amsterdamse Metis Montessori College. Hier vinden ze het vak informatica niet meer voldoende om kinderen voor te bereiden op de toekomst. Het vak coderen of programmeren wordt daarom volgend schooljaar een integraal onderdeel van het lesprogramma via de zogenaamde ‘Coderclass’.

De rol van organisaties

Natuurlijk kunnen organisaties natuurlijk zelf ook initiatief nemen. Deloitte heeft – net als vele andere organisaties – steeds meer behoefte aan jongeren met een Science, Technology, Engineering, Mathematics (STEM) profiel die zijn opgeleid met vaardigheden voor de 21e eeuw. Daarom proberen we bijvoorbeeld in meerdere onderwijslagen een waardevolle bijdrage te leveren aan doorlopende digitale leerlijnen.

Zo leren wij via een samenwerking met het Metis Montessori College kinderen al op jonge leeftijd coderen, programmeren en hacking skills bij te brengen. Daarnaast geven we ook voor een breder jong publiek meerdere HackLabs per jaar gericht op het enthousiasmeren van kinderen voor het technisch onderwijs. Op dit moment zijn we aan het experimenteren door onze HackLabs in een Massive Online Open Course (MOOC) aan te bieden. Dit is on-demand, digitaal en interactief.

Tot slot bieden we voor studenten op HBO- en WO-niveau interessante bijbanen. Dit gaat verder dan een ‘normale’ stageplek; studenten kunnen meedenken en meedoen in de verschillende subteams en zijn hierdoor volwaardig onderdeel van ons Cyber security en Privacy team.

Desalniettemin zou het waardevol zijn als ook vanuit het overheid stappen genomen worden om, samen met het bedrijfsleven, onze talenten op te leiden voor banen van de toekomst.

Uitdagingen en visie

Wij zijn er van overtuigd dat kennis van technologie voor de Nederlandse samenleving van groot belang is en dat een sterke visie op de digitale samenleving in politiek Den Haag daarbij onontbeerlijk is. Een belangrijk onderwerp dus, zeker als je kijkt naar welke uitdagingen er nu liggen maar in de nabije toekomst nog op ons afkomen op het gebied van digitalisering, informatiebeveiliging, data en privacy vraagstukken. Denk aan de toename van gebruiksartikelen die boordevol Internet technologieën zitten, van ijskasten tot auto’s. Belangrijke vragen hierbij zijn: Weten consumenten dat hun data wordt opgeslagen en wat hier vervolgens mee gebeurt? Wie is de eigenaar van deze data? Welke ethische vraagstukken roept dit op? En zijn deze technologieën veilig?

Dit is hét moment voor de politiek om zich te profileren naar de verkiezingen in maart 2017. Daarom doen we een oproep aan alle politieke partijen in Den Haag: Maak je het onderwerp eigen, benoem het in jullie verkiezingsprogramma en kom met een heldere visie op de toenemende digitalisering van onze samenleving en hoe we toekomstige uitdagingen gaan oplossen. Benader cyber security niet vanuit angst, maar zie het ook als kans. Een kans bijvoorbeeld om sneller te innoveren. Laat zien hoe Nederland weerbaar moet worden tegen cyberaanvallen en dat we dit met vertrouwen tegemoet kunnen zien.

Investeer naast een heldere visie in een stevig fundament. Een fundament van goed cyber security onderwijs in het primair en voortgezet onderwijs. Volg het voorbeeld van Finland en het Verenigd Koninkrijk en sla de handen ineen met het bedrijfsleven. Hierdoor krijgen we een maatschappij waarbij men meer gevoel voor de hedendaagse technologie gaat ontwikkelen. Jongeren die zijn opgegroeid met technologie om dit zo weer door te geven aan de volgende generatie. Op deze manier creëren we de leiders in cyber security die we zo hard nodig hebben.

Wij beloven hierbij dat we alle verkiezingsprogramma’s nauwkeurig zullen lezen op deze onderwerpen. Beloven jullie dat er aandacht gegeven wordt in jullie verkiezingsprogramma en -campagne?


Cyber experts Tim van Essen en Jeroen Slobbe zijn beide sinds een aantal jaar politiek actief, doorliepen dezelfde middelbare school en werken nu samen bij Deloitte Cyber Risk Advisory. Door hun achtergrond en gemeenschappelijke interesses hebben zij veel contact over onderwerpen gerelateerd aan politiek en cyber security. Als typische ‘generatie y’ zijn razendsnelle digitale ontwikkelingen voor hen volkomen vanzelfsprekend en een dagelijks thema in hun werk en adviesrol die zij vervullen bij Deloitte. 

Meer informatie?

Wilt u meer weten over cyber security en de activiteiten van Deloitte binnen het onderwijs? Neem dan contact op met Tim van Essen via +31 (0)88 2883801 of Jeroen Slobbe via +31 (0)88 2882753